"As Bestas": Köylüleri Niçin Öldürmeliyiz

 “Köylüleri niçin öldürmeliyiz” şiirinin filmi olmuş Hayvanlar (As Bestas, 2022). Bu psikolojik gerilimde İspanyol yönetmen Rodrigo Sorogoyen kentten kırsala göçü güzelleyen biz romantiklere şerh düşmüş. Ekolojik denge arayan “okumuşlar” vs. yoksul köylüler. Doğa ve toprakla uğraşmak, kentten yorulup gelen kentlilerin gözünde “ödül” ama toprakla uğraşmak dışında bir seçeneği olmamış/olmayan yoksul köylüler için “yük”. Köylülerin karanlık yanına dikkat çeken film köylü vs. kentli parodisi yapmasa da kentlilerin tarafını tutuyor, bu nedenle konuya bakışının objektif olduğu söylenemez.

Film, toprağa dönüşü savunan kentliler ile toprağa mecbur köylüler üzerinden iki kırsalın çarpışması gibi de okunabilir. En başta vahşi atları evcilleştiren çünkü “öteki”nden korkan İspanyol köylüler, sürekli Fransız oluşunu vurguladıkları kentlileri yola getiremeyince işler karışıyor. Çünkü “toprağa dönüşçü” (neo-ruralism) kentliler, köylülerin gözünde “işgalci”. Yani biraz da eski dünya ile yeni dünyanın çarpışması gibi film. Ama film ikinci yarıda çark ediyor ve başka bir psikolojik boyut kazanarak bir kadın hikâyesine dönüşüyor.

Özcan Alper’e Sinematek söyleşisinde Karanlık Gece’nin Kurak Günler’le benzerliği sorulunca, asıl başka bir filmle benzerlik taşıdığını söylemişti. İşte o film As Bestas. Çünkü ele aldığı meseleden tek Türkiye değil tüm dünya muzdarip. Ve Alper’in dediği gibi “hakikat arayışı, umuttan daha önemli.”

Nitekim son senelerde sadece izlediğim yerli filmlere değil okuduğum yerli kitaplara da (hatta ikisi hakkında yazmıştım, bkz. Kadastrocu, bkz. Bozlak) benzer bir tema hâkim: Gerçeğin üstünün örtülmesi, suçun örtbas edilmesi. Faili meçhuller aydınlatılmadığı, susanlar konuşmadığı, adalet yerini bulmadığı sürece bir yüz yıl daha aynı hikâyeyi anlatırız. Ve sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada.

Benim ilgimi bir de şu çekiyor. Son senelerde çıkan eserlerde, faili meçhul suçların konu edinildiği filmler ve kitaplar genelde taşrada geçiyor. Neden kentte değil de taşrada? Üzerine düşünmeye ve ayrıca yazılmaya değer.

Filmin gerçek bir olaydan uyarlandığını da not düşmeli.

NOT: Twitter'da Karanlık Gece ile As Bestas'ı karşılaştıracağım bir yazı kaleme alma niyetimden bahsetmiştim. Ne yazık ki, bunu -en azından şimdilik- yapamayacağım.